کودکان امروزه بطور دائم توسط دنیای فناوری احاطه شده اند. والدین و آشنایان همیشه به تلفن‌های همراه خود چسبیده‌اند و کودکان نباید تلفن همراه و اینترنت را جایگزین سرگرمی‌های سالم دوران کودکی کنند. اما آیا تا به حال به خطرات احتمالی استفاده مداوم از تلفن همراه و رسانه های اجتماعی فکر کرده اید؟
حقیقت این است که استفاده بیش از حد از تلفن همراه و وقت‌گذرانی در شبکه های اجتماعی می تواند اثرات منفی جدی بر سلامت جسمی و روحی کودکان ما داشته باشد. در این مقاله، مضرات استفاده مداوم از تلفن همراه و رسانه‌های اجتماعی را بررسی خواهیم کرد و برای جلوگیری از آسیب، راهکارهایی پیشنهاد خواهیم کرد.
معایب گوشی های موبایل
۱. **اعتیاد **: تلفن‌های همراه به گونه ای اعتیاد آور طراحی شده اند. جریان مداوم اعلان‌ها، لایک‌ها و کامنت‌ها می‌تواند سیستم پاداش مغز را فعال و باعث آزادسازی دوپامین و ایجاد حس شادی و نشاط شود. این چرخه اعتیادآور حتی زمانیکه می‌دانیم نباید از تلفن‌همراهمان استفاده کنیم، مثل زمان‌هایی که کودکان سر کلاس درس و مشغول یادگیری هستند، تمرکز را بر هم زده و کار را دشوار می‌کند.
۲. **فشار چشم**: طولانی شدن مدت زمان استفاده از صفحه نمایش می تواند باعث خستگی چشم، خشکی و حتی آسیب طولانی مدت به بینایی کودکان شود. در واقع، خیره شدن طولانی مدت به صفحه نمایش می تواند منجر به سردرد، خستگی و تاری دید شود.
۳. **مهارت های اجتماعی**: خیره شدن مداوم به تلفن‌همراه می تواند تمایل کودکان را به تعامل رودررو با مردم کاهش دهد. این می تواند منجر به احساس تنهایی، انزوا و اضطراب اجتماعی شود.
۴. **اختلالات خواب**: قرار گرفتن در معرض نمایشگرها و نور آبی که از خود ساطع می کنند می تواند الگوی خواب کودکان‌مان را مختل و منجر به کاهش کیفیت خوابشان شود.
۵. **سلامت جسمانی**: زیاد شدن زمان استفاده از تلفن همراه صفحه نمایش با افزایش خطر چاقی، دیابت و سایر مشکلات سلامتی مرتبط است.
معایب شبکه های اجتماعی
۱. **امنیت سایبری**: رسانه‌های اجتماعی می توانند بستری برای آزار و اذیت کودکان و سؤاستفاده افراد سودجو باشند. در این زمینه باید آگاهی‌های لازم در مورد به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی به کودکان داده شود.
۲. **اختلال خودزشت پنداری**: به اشتراک گذاری مداوم عکس ها و ویدیوهای ویرایش‌شده در رسانه های اجتماعی می تواند انتظارات غیرمنطقی در مورد استانداردهای زیبایی ایجاد و در نهایت منجر به اختلالات بدفرمی بدن، توهم داشتن اضافه وزن و اختلالات تغذیه و رشد شود.
۳. **سلامت روان**: رسانه‌های اجتماعی همچنین می توانند به مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و استرس منجر شوند.
۴. **سندرم مقایسه خود با دیگران**: محتوای رسانه‌های اجتماعی به گونه‌ای ست که کودک خود را بصورت ناخودآکاه با دیگران مقایسه می‌کند. این موضوع می تواند منجر به احساس بی کفایتی و اعتماد به نفس پایین شود.
۵. **مشکل حفظ حریم خصوصی**: رسانه های اجتماعی حجم زیادی از داده های شخصی افراد را جمع آوری می کنند که می تواند برای تبلیغات هدفمند و اهداف دیگر استفاده شود.
جایگزین تلفن همراه و رسانه‌های اجتماعی
برای جلوگیری از آسیب های تلفن همراه و رسانه های اجتماعی چه کنیم؟ در اینجا چند جایگزین معرفی می‌کنیم:
۱. **کتاب‌خوانی**: مطالعه راهی عالی برای فرار از روزمرگی بدون تکیه بر تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی است. برای کودکان کتابی را انتخاب کنید که نیروی تخیلشان را فعال و آنها را به ماجراجویی دعوت کند.
۲. **تفریحات بیرون خانه **: گذراندن وقت در خارج از منزل برای سلامت جسمی و روحی شما و کودکتان ضروری است. به صورت خانوادگی به پیاده روی بروید، ورزش کنید یا به سادگی از طبیعت لذت ببرید.
۳. **یک کاردستی بسازید**: در یک فعالیت خلاقانه مانند طراحی، نقاشی یا کاردستی کودکتان را همراهی کنید. این می تواند به شما و کودکتان کمک کند تا بدون اتکا به فناوری، از لحظات خود لذت ببرید و خلاقیت کودکتان را پروش دهید.
۴. **بازی با دوستان**: به جای بازی‌های ویدیویی یا چرخش در رسانه های اجتماعی، شرایطی را فراهم کنید که کودک در خانه یا در فضای باز با دوستانش بازی کند.
۵. **نوشتن**: نوشتن خاطرات یا افکار را به کودکتان آموزش دهید. این کار به کودکان یاد می‌دهد د تا افکار و احساسات خود را بدون اتکا به رسانه های اجتماعی پردازش و ارزیابی کنند.
اقداماتی برای ترک اعتیاد به تلفن همراه
۱. **تعیین مرزها**: زمان‌ها و محل‌هایی بدون تلفن‌همراه در خانه تعیین کنید. برای مثال سر میز غذا کسی حق استفاده از تلفن همراه را ندارد. اعضای بزرگسال خانواده نیز باید تابع این قوانین باشند.
۲. **استفاده آگاهانه**: با آگاهی از مدت زمان استفاده از تلفن همراه، این زمان را مدیریت کنید و قوانین مناسب شرایط در این زمینه بگذارید.
۳. **انتخاب اپلیکیشن‌های سالم**: اپلیکیشن‌هایی دانلود کنید که موجب ایجاد تعاملات مثبتی با دیگران باشد و مطالب آموزنده برای کودکتان داشته باشد.
۴. **روابط را در اولویت قرار دهید**: برای تعاملات رو در رو با دوستان و خانواده وقت بگذارید.
نتیجه‌گیری:
در حالیکه تلفن‌های همراه و رسانه‌های اجتماعی فواید بسیاری دارند، اما می‌توانند آسیب‌های جدی سلامت جسمی و روانی نسل آینده بگذارند. با آگاهی از این معایب و انجام اقداماتی برای کاهش آنها، می‌توان بین استفاده سازنده از فناوری و تعاملات واقعی اجتماعی تعادل برقرار کرد.
به یاد داشته باشید که بسیار ضروری است کودکان از همان سال‌های ابتدای زندگی عادات سالمی را در خود پرورش دهند و فناوری ابزاری است که برای بهبود زندگی انسان‌ها طراحی شده است، نه کنترل آن.
بنابراین دفعه بعد که کودکان اصرار به ادامه استفاده از تلفن‌همراه داشت و خواست که از قوانین گذاشته شده تخطی کند، خطرات احتمالی استفاده بیش از حد از تلفن‌همراه را به خاطر بیاورید، نفس عمیقی بکشید، تلفن همراه را از او دور کنید و یکی از فعالیت‌های جایگزین ذکر شده در بالا را به همراهیش انجام دهید.
با انتخاب‌های آگاهانه در استفاده از فناوری، می توان از آسیب‌های مربوطه جلوگیری و نسل آینده را برای یک زندگی سالم و لذت‌بخش آماده کرد.